Η Λάρισα από το 1881 έως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Στις 31 Αυγούστου 1881 έγινε η ενσωμάτωση του μεγαλύτερου τμήματος της Θεσσαλίας και ενός μικρού τμήματος της Ηπείρου στον κορμό του μικρού τότε Ελληνικού Κράτους.
Οι ελπίδες για την ανασύνταξη και οργάνωση του Θεσσαλικού χώρου ήταν μεγάλες και πολλές, δυστυχώς όμως δε συνοδεύτηκαν από τα κατάλληλα μέτρα και εκείνες τις ενέργειες που θα επέτρεπαν την πραγματοποίηση τους. Γι ’αυτό η πορεία της Θεσσαλίας μετά το 1881 είναι μια ατέρμονη σειρά τραυματικών εμπειριών, οι οποίες προήλθαν είτε από τις δεσμεύσεις που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα με την Ιουλιανή Σύμβαση, είτε από τη δραματική διάψευση των ελπίδων του πληθυσμού της Θεσσαλίας. 

Το πλέον σημαντικό ήταν οι ατυχείς ρυθμίσεις σχετικά με την απόκτηση γης, όπου οι Έλληνες μεγιστάνες του εξωτερικού που έρχονται στη Θεσσαλία, αλλά και οι ντόπιοι κεφαλαιούχοι αποκτούν, πριν και αμέσως μετά την Απελευθέρωση, μεγάλες γαιοκτησίες (τσιφλίκια) στη Θεσσαλία και στην περιοχή της Λάρισας, που, λόγω της θέσης της, γίνεται έδρα των γεωργικών τους επιχειρήσεων. Αυτό το φαινόμενο της συγκέντρωσης της ιδιοκτησίας σε λίγους, ήταν η αφετηρία μιας πικρής ζωής για τους Θεσσαλούς κολίγους. 

Η Λάρισα, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη, κατά την περίοδο αυτή, εξακολουθεί να είναι το κέντρο της Θεσσαλίας. Γίνεται η έδρα του ομώνυμου Δήμου με το από 31-03-1883 Βασιλικό Διάταγμα (Φ.Ε.Κ. 126/2 Απριλίου 1883). Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, ήταν φυσικό επόμενο να γίνει στρατιωτικό κέντρο, έδρα δικαστικών και διοικητικών αρχών και να αποτελέσει πολύ γρήγορα ένα σημαντικό πόλο έλξης πληθυσμών από μακρινές και πιο κοντινές περιοχές. 

Η Ελληνική Νομοθεσία άρχισε να εφαρμόζεται από το 1882 στις «νέες χώρες» (Νόμος ΠΜ'/1882 Φ.Ε.Κ. 16/20 Μαρτίου 1882), αλλά η κακοδιοίκηση δεν είχε προηγούμενο. Γι’αυτή την κατάσταση, που επικρατούσε στους διοικητικούς θεσμούς της Λάρισας, ακούστηκαν στη Βουλή, κατά καιρούς και κάποιες φωνές έντιμων πολιτικών, οι οποίοι παρουσίαζαν μια εικόνα της δημόσιας τάξης χειρότερη από εκείνης της περιόδου της Τουρκοκρατίας. Μέσα σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, η οικονομική ανάπτυξη δεν ήταν δυνατή. Χωρίς τάξη και ασφάλεια, χωρίς γη στους αγρότες, η προκοπή του τόπου δε διαφαινόταν στον ορίζοντα. Ίσα, ίσα ακύρωνε και τις όποιες θετικές ενέργειες της Πολιτείας. 

Ο δρόμος για τη δημιουργία μιας ανθρώπινης πόλης δεν ήταν καθόλου εύκολος. Το οδικό δίκτυο είχε παραμεληθεί από τους Τούρκους (αφού διέθεταν τα τοπικά έσοδα σε στρατιωτικές ανάγκες), η πόλη ήταν συχνά υποκείμενη στο έλεος των πλημμυρών του Πηνειού, τα νερά του οποίου συχνά προξενούσαν μεγάλες καταστροφές στις παρακείμενες στις όχθες του συνοικίες (1883). Οι λοιπές επικοινωνίες εξυπηρετούνται στοιχειωδώς με διπλές ή μονές τηλεφωνικές γραμμές και ταχυδρομικά γραφεία κυρίως στη Λάρισα και στα σημαντικότερα περιφερειακά της κέντρα.

Παρά τις δυσκολίες, η πόλη αρχίζει να κινείται. Εκδίδονται τοπικές εφημερίδες, ενώ έρχονται και εφημερίδες από το Βόλο, που υπερτερεί στο σημείο αυτό ακόμη και από την Αθήνα. Η πόλη αρχίζει να γεμίζει καταστήματα εμπορικά και υπηρεσιών, ενώ την περίοδο αυτή κάνουν την εμφάνιση τους και τα πρώτα σωματεία. 

Σημαντικό γεγονός είναι η ίδρυση του «Ελληνικού Αγροτικού Συλλόγου» το 1884, με στόχο την προαγωγή της ελληνικής γεωργίας, την εξάπλωση νέων καλλιεργειών, την ενημέρωση -επιμόρφωση των αγροτών, τη διοργάνωση εκθέσεων κ.λπ. 
Αν και οι προθέσεις ήταν καλές, στο θέμα της ανάπτυξης της γεωργίας δεν υπήρχε πολιτική βούληση και οι μεγαλοϊδιοκτήτες είχαν βραχυκυκλώσει όλους τους μηχανισμούς της πολιτείας, μέσω των οποίων θα μπορούσε να επιτευχθεί η ποθούμενη αναγέννηση του αγροτικού κόσμου. 

Σε όλα αυτά προστέθηκε και η δεύτερη σύντομη κατοχή της Θεσσαλίας από τους Τούρκους (1897- 1898), που ήταν το αποτέλεσμα της εξέλιξης του Κρητικού Ζητήματος και των βεβιασμένων ενεργειών της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο ισχυρός αυτός κλονισμός της δεύτερης κατοχής έφερε όμως και την αναγκαία περισυλλογή και αφύπνιση για το κυρίαρχο ζήτημα που συνέχιζε να είναι το Αγροτικό. 
Τα εκάστοτε νομοσχέδια απείχαν πολύ από το να δίνουν λύσεις και η αντίδραση των αγροτών ήταν άμεση. Εξάλλου το πρόβλημα οξύνθηκε όταν στη Θεσσαλία εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία, των οποίων η ομαλή ένταξη και κυρίως η αποκατάσταση μαζί με τους λοιπούς Θεσσαλούς αγρότες, έχρηζε άμεσης απάντησης. 

Σύλλογοι αγροτών, συλλαλητήρια, δυναμικές εκδηλώσεις θορύβησαν τους μεγαλοϊδιοκτήτες που αντέδρασαν σπασμωδικά φτάνοντας και σε ακραίες λύσεις, μέσα στις οποίες περιλαμβάνονται η δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα και η βίαιη διάλυση του αγροτικού συλλαλητηρίου στο Κιλελέρ και στη Λάρισα στα 1907-1910. 

Πηγή: Δημήτριος Αγραφιώτης, Ιστορικός